Недела на борба против срцевосадови заболувања / Java e luftës kundër sëmundjeve kardiovaskulare
Срцевосадова болест е болест на срцето и крвните садови, претежно предизвикана од атеросклероза, односно промени, оштетувања и наслаги на ѕидот на артериите. Вообичаените срцеовосадови заболувања вклучуваат корорнарна срцева болест (на пр., Срцев удар) и цереброваскуларни заболувања (на пр. Мозочен удар). Во развиените и земјите во развој, како и кај нас, срцевосадовите заболувања се водечка причина за смртност и втора водечка причина за смрт на работоспособното население (возраст од 20-64 години).
Sëmundja kardiovaskulare është një sëmundje e zemrës dhe e enëve të gjakut, e shkaktuar kryesisht nga ateroskleroza, pra ndryshime, dëmtime dhe depozitime në muret e arterieve. Sëmundjet e zakonshme kardiovaskulare përfshijnë sëmundjet koronare të zemrës (p.sh. sulmi në zemër) dhe sëmundjet cerebrovaskulare (p.sh. goditjet në tru). Në vendet e zhvilluara dhe në zhvillim, si dhe në vendin tonë, sëmundjet kardiovaskulare janë shkaku kryesor i vdekjeve dhe shkaku i dytë kryesor i vdekjeve në popullatën e punës (mosha 20-64 vjeç).
Како да го заштитите срцето / Si të mbroni zemrën tuaj
БИДЕТЕ АКТИВНИ – Само 30 минути физичка активност на ден може да помогне во спречување на срцев удар и мозочни удари
JENI AKTIV – Vetëm 30 minuta aktivitet fizik në ditë mund të ndihmojnë në parandalimin e sulmeve në zemër dhe goditjeve në tru
ПРЕСТАНЕТЕ ДА ПУШИТЕ И ДА СЕ ЗАШТИТИТЕ ОД ЧАД ОД ТУТУН – Ако се откажете од пушењето, ризикот од појава на корорнарна срцева болест ќе се преполови во текот на првата година
LËNI DUHANIN DHE MBRONI VETEN TUAJ NGA TYMI I DUHANIT – Nëse e lini duhanin, rreziku i zhvillimit të sëmundjes koronare të zemrës do të përgjysmohet brenda vitit të parë
ЈАДЕТЕ ПОЗДРАВО – Јадете големи количини свежо овошје и зеленчук и разновидни цели зрна, посно месо, риба, грашок, грав и леќа и храна со малку маснотии
HANI SHËNDETSHËM – Hani shumë fruta dhe perime të freskëta dhe një shumëllojshmëri drithërash, mish pa dhjamë, peshk, bizele, fasule dhe thjerrëza dhe ushqime me pak yndyrë
ОДРЖУВАЈТЕ СООДВЕТНА ТЕЛЕСНА ТЕЖИНА
MBANI NJË PESHË TË PËRSHTATSHME TË TRUPIT
ВАРИЈАБИЛНИ ФАКТОРИ НА РИЗИК / FAKTORËT TË NDRYSHËM TË RREZIKUT
•Физичка неактивност – Inaktiviteti fizik
•Употреба на производи од тутун – Përdorimi i produkteve të duhanit
•Нездрава диета – Ushqimi jo i shëndetshëm
•Високо ниво на холестерол во крвта – Niveli i lartë i kolesterolit në gjak
•Зголемен крвен притисок / хипертензија – Rritje e presionit të gjakut / hipertensionit
•Прекумерна тежина и дебелина – Mbipesha dhe obeziteti
ФИКСНИ ФАКТОРИ НА РИЗИК / FAKTORËT E RREZIKUT FIKSE
•Семејна историја – Historia familjare
•Дијабетес – Diabeti
•Други вообичаени фактори на непостојан ризик вклучуваат:
– Возраст, пол и социоекономски статус
• Faktorë të tjerë të zakonshëm të rrezikut jo të përhershëm përfshijnë:
– Mosha, gjinia dhe statusi socio-ekonomik